Skip to main content

Lukt het bestellen niet bekijk dan deze instructiefilm > Instructiefilm

Besteld u voor de eerste keer? U kunt alleen in het bestelproces registreren. Niet in het klantenpaneel!

Bokashi maken van tuinafval

Opzet van een Bokashi-hoop in de tuin

1 m³ = ± 0,6 – 0,8 ton

Materialen

  • GFT en/of keukenafval
  • Groenafval uit de tuin
  • Gemaaid gras (gazon of bermgras)
  • Paarden- of andere mest (niet noodzakelijk)
  • Stro en/of houtsnippers
  • Microferm / EM (2-3 liter per m³)
  • Zeeschelpenkalk (10-12 kg per m³)
  • Kleimineralen (10-12 kg per m³)
  • Afdek plastic, vijverfolie of EPDM (deze laatste twee kunnen meerdere keren worden hergebruikt)

Proces

Als je het materiaal klein maakt/hakselt, is het makkelijker te mengen en bovendien later makkelijker te verwerken, maar het is niet noodzakelijk voor het proces van fermenteren. Je kunt alle materialen als een soort lasagne om en om op elkaar leggen, met in elke laag telkens een beetje kleimineralen en zeeschelpenkalk.

Het streven is naar een C/N verhouding (koolstof/Stikstof) van ongeveer 20:1. Als je bijvoorbeeld veel jong gras (C/N van ±10:1) wil verwerken kun je dit compenseren met wat stro (C/N van 80:1).

EM/Microferm kun je verdund met water toedienen (in een gieter bijvoorbeeld). Daarmee is het beter te verdelen over de hoop. Het totale vocht gehalte moet ongeveer 50% zijn. Het moet goed vochtig zijn, maar als je het materiaal perst (of in je handen knijpt) moet er geen (of niet te veel) vocht uitlopen. Hoeveel water je moet toevoegen is afhankelijk hoe vochtig/nat de uitgangsmaterialen zijn. Voldoende vocht is nodig om de bacteriën goed op gang te brengen en zich over de hele hoop te kunnen verspreiden.

Het is belangrijk om zoveel mogelijk lucht uit de hoop de verwijderen. Op een gewone hoop is dit niet zo makkelijk. Een bak of ton maakt dit wat eenvoudiger, maar ook een hoop kan met aandrukken, er overheen lopen of op welke andere manier dan ook, goed genoeg van zuurstof ontdaan worden. Daarna afdekken met een groot stuk (landbouw) plastic is wel heel belangrijk. Een eventueel restje lucht (zuurstof) in de hoop wordt in het begin omgezet bij verbanding, en zal zodoende uit een goed afgesloten hoop ook verdwijnen.

Na ongeveer 8 tot 10 weken kun je de Bokashi gebruiken. Langer wachten is geen enkel probleem of zelfs nog beter. Wanneer is de Bokashi goed ? Het ruikt dan naar bosgrond, neutraal dus. Een beetje zoetzuur, naar kuilvoer of zuurkool mag ook, maar je kunt dan ervoor kiezen de hoop nog wat langer te laten liggen. Er kan een mooi wit schimmellaagje op groeien, dat is een goed teken. Een scherpe penetrante (ammoniak) lucht is niet goed. Dan is er teveel lucht bij gekomen en is er rotting i.p.v. fermentatie opgetreden.

Ook als de temperatuur te ver oploopt, bijvoorbeeld ruim boven de 30-35 graden, is dit een teken dat er verrotting/verbranding plaatsvindt en dat is niet de bedoeling. De temperatuur zou je kunnen meten ongeveer 7 tot 10 dagen na het opzetten van de hoop. Een stabiele hoop is klaar en betekent dat er geen omzettingen meer plaatsvinden. Goed afgesloten is zo’n hoop dan lang te bewaren.

Toepassing

2-3 kg per m² (per jaar) is een mooie dosering. Dat komt neer op 20 tot 30 ton per hectare. Meer mag ook, maar dan is doseren in 2 of 3 giften beter. Je kunt er ook mee mulchen of licht in de grond onderwerken (±5-10 cm). Het wordt dan snel door het bodemleven opgenomen in het systeem.

Verder lezen?

http://www.bio-ron.com/producten/bodembeheer-weidebeheer/bokashibodemverbeteraar.html

etc. etc.

Het Provinos Archief: Leesvoer & achtergrondinformatie

Factsheet Bokashi 1.0: De kringloop sluiten met bokashi

Eerdere Bokashi-Bulletins:
Bokashi Bulletin #1
Bokashi Bulletin #2
Bokashi Bulletin #3
Bokashi Bulletin #4
Bokashi Bulletin #5
Bokashi Bulletin #6 (2021)

Wetenschappelijke artikelen:
Science Advances, Initial soil microbiome composition and functioningInitial soil microbiome composition and functioningpredetermine future plant health, Wei et al., Sci. Adv. 2019; 5 : eaaw0759 25 September 2019. Downloaded from http://advances.sciencemag.org

Jozef Visser, 2010, A historical-sociological analysis of the rise and fall of ‘industrial’ agriculture and of the prospects for the re-rooting of agriculture from the factory to the local farmer and ecology. ISBN 978‐90‐8585‐649‐8.  Samenvattend overzicht (tevens Ch.13 van het proefschrift). 53 pag. (het complete Proefschrift)

Kallenbach, Cynthia M., Serita D. Frey & A. Stuart Grandy. Direct evidence for microbial-derived soil organic matter formation and its ecophysiological controls. NATURE COMMUNICATIONS | 7:13630 | DOI: 10.1038/ncomms13630 |www.nature.com/naturecommunications 

Boeken:
Charles C. Mann, The Wizard and the Prophet.  “De kern van het debat tussen de Tovenaars en de Profeten ligt in de aard van de landbouw”
Samenvattend artikel (Engels):  Can Planet Earth Feed 10 Billion People?  

Herwig Pommeresche, 2014, Humusphere, Humus: a Substance or a Living System, translated by Paul Lehmann, 284 p. Lees hier het Voorwoord in het Engels

Hans Peter Rusch, 1968/2014, Bodemgezondheid, vertaald door Peter Vanhoof. Lees hier het nawoord van Anton Nigten


Agrarische pers
:
EM Agriton: Nieuwsblad EM Agriton natuurlijk actief (2019)
Stal & Akker, 15 augustus 2019
Bokashi is een langetermijninvestering in een goed bodemleven. Webversie


Eigen documentatie:
Wetgeving voor Bokashi op een rijtje.  
Quotes van Schanderl opgetekend door Pommeresche.

Stikstof chaos (oktober 2019):
NRC, 26 september 2019. Het huidige Nederlandse landbouwmodel is failliet
NRC, 1 oktober 2019 - Ecoboeren: ‘Help ons de kringloop te sluiten’ “A nation that destroys its soil destroys itself – Franklin D. Roosevelt”
“There can be no life without soil and no soil without life; they have evolved together” (Charles E. Kellogg, USDA Yearbook of Agriculture, 1938).

The greatest obstacle to discovery is not ignorance—it is the illusion of knowledge. –DANIEL J. BOORSTIN, HISTORIAN, JURIST, AND AUTHOR


Kranten:
De Limburger, 16 februari 2022, Pionieren met bokashi 
De Gelderlander, 23 februari 2022, Wijchen experimenteert met bokashi.
Volkskrant 16 mei 2018 - Steun landbouw die uitgaat van de natuur

Provinos & Bokashi

Provinos & Bokashi

Provinos is dé partner om je uitgebreid te informeren over Bokashi: van het herkennen en inventariseren van de kansen en mogelijkheden voor Bokashi, tot het daadwerkelijk opzetten van de Bokashihoop en het leveren van de benodigdheden. Ook de (mest) wetgeving en de kringloopwijzer komen daarbij zo nodig aan bod.

  • Is het voor mij interessant?
  • Hoe werkt het precies?
  • Wat moet ik daarvoor doen?
  • Zijn er andere bedrijven waar ik mee zou kunnen samenwerken?
  • Mag dit binnen de huidige wetgeving?
  • Hoe kom ik aan de ingrediënten?
  • Wat kost het?
Allemaal vragen waar Philippe een antwoord op heeft of bij kan helpen, niet alleen met advies, maar ook door verschillende partijen (bijvoorbeeld agrariërs, rundveehouders en/of overheden) bij elkaar te brengen. Bovendien kan hij zorgen voor de levering van de benodigde producten. Behalve de inhoudelijke kennis staat hij altijd klaar om ter plaatse te helpen, of om een presentatie te verzorgen.

Het maken van Bokashi is interessant voor velen en aan twee kanten van de keten. Zowel de eigenaar van groenafval kan kosten besparen, terwijl de ontvanger ervan een rijke bodemverbeteraar in kan zetten in het bodembeheer. Het maken van Bokashi heeft veel technische en praktische voordelen: het is eenvoudig, efficiënt in termen van mineralen en energie en is bovendien kosten effectief (per ton product).

Provinos wil zoveel mogelijk mensen en instanties aanzetten tot het benutten van de kansen die Bokashi geeft. Zowel bij particulieren, maar vooral ook in de agrarische sector en bij o.a. gemeenten en waterschappen. Naast uitleg en informatie over Bokashi geeft Provinos ook gericht advies en werkt aan de basis ook daadwerkelijk mee "op het boerenerf" bij het maken van Bokashi.

Bokashi van snoei- & tuinafval

Opzet van een Bokashi-hoop in de tuin

1 m³ = ± 0,6 – 0,8 ton

Materialen

  • GFT en/of keukenafval
  • Groenafval uit de tuin
  • Gemaaid gras (gazon of bermgras)
  • Paarden- of andere mest (niet noodzakelijk)
  • Stro en/of houtsnippers
  • Microferm / EM (2-3 liter per m³)
  • Zeeschelpenkalk (10-12 kg per m³)
  • Kleimineralen (10-12 kg per m³)
  • Afdek plastic, vijverfolie of EPDM (deze laatste twee kunnen meerdere keren worden hergebruikt)

Proces

Als je het materiaal klein maakt/hakselt, is het makkelijker te mengen en bovendien later makkelijker te verwerken, maar het is niet noodzakelijk voor het proces van fermenteren. Je kunt alle materialen als een soort lasagne om en om op elkaar leggen, met in elke laag telkens een beetje kleimineralen en zeeschelpenkalk.

Het streven is naar een C/N verhouding (koolstof/Stikstof) van ongeveer 20:1. Als je bijvoorbeeld veel jong gras (C/N van ±10:1) wil verwerken kun je dit compenseren met wat stro (C/N van 80:1).

EM/Microferm kun je verdund met water toedienen (in een gieter bijvoorbeeld). Daarmee is het beter te verdelen over de hoop. Het totale vocht gehalte moet ongeveer 50% zijn. Het moet goed vochtig zijn, maar als je het materiaal perst (of in je handen knijpt) moet er geen (of niet te veel) vocht uitlopen. Hoeveel water je moet toevoegen is afhankelijk hoe vochtig/nat de uitgangsmaterialen zijn. Voldoende vocht is nodig om de bacteriën goed op gang te brengen en zich over de hele hoop te kunnen verspreiden.

Het is belangrijk om zoveel mogelijk lucht uit de hoop de verwijderen. Op een gewone hoop is dit niet zo makkelijk. Een bak of ton maakt dit wat eenvoudiger, maar ook een hoop kan met aandrukken, er overheen lopen of op welke andere manier dan ook, goed genoeg van zuurstof ontdaan worden. Daarna afdekken met een groot stuk (landbouw) plastic is wel heel belangrijk. Een eventueel restje lucht (zuurstof) in de hoop wordt in het begin omgezet bij verbanding, en zal zodoende uit een goed afgesloten hoop ook verdwijnen.

Na ongeveer 8 tot 10 weken kun je de Bokashi gebruiken. Langer wachten is geen enkel probleem of zelfs nog beter. Wanneer is de Bokashi goed ? Het ruikt dan naar bosgrond, neutraal dus. Een beetje zoetzuur, naar kuilvoer of zuurkool mag ook, maar je kunt dan ervoor kiezen de hoop nog wat langer te laten liggen. Er kan een mooi wit schimmellaagje op groeien, dat is een goed teken. Een scherpe penetrante (ammoniak) lucht is niet goed. Dan is er teveel lucht bij gekomen en is er rotting i.p.v. fermentatie opgetreden.

Ook als de temperatuur te ver oploopt, bijvoorbeeld ruim boven de 30-35 graden, is dit een teken dat er verrotting/verbranding plaatsvindt en dat is niet de bedoeling. De temperatuur zou je kunnen meten ongeveer 7 tot 10 dagen na het opzetten van de hoop. Een stabiele hoop is klaar en betekent dat er geen omzettingen meer plaatsvinden. Goed afgesloten is zo’n hoop dan lang te bewaren.

Toepassing

2-3 kg per m² (per jaar) is een mooie dosering. Dat komt neer op 20 tot 30 ton per hectare. Meer mag ook, maar dan is doseren in 2 of 3 giften beter. Je kunt er ook mee mulchen of licht in de grond onderwerken (±5-10 cm). Het wordt dan snel door het bodemleven opgenomen in het systeem.

Verder lezen?

http://www.bio-ron.com/producten/bodembeheer-weidebeheer/bokashibodemverbeteraar.html

etc. etc.

Bokashi maken van keukenafval

Door van keukenafval Bokashi te maken bereik je twee doelen tegelijkertijd. Enerzijds maak je een geweldige meststof en bodemverbeteraar voor in je tuin. Dat kan zowel voor bloemen en bloemperken zijn, als voor de moestuin, waar eigen eten wordt verbouwd. Anderzijds verwerk je nagenoeg al het organisch afval van je huishouden in de tuin en levert dus geen groenafval meer in bij de gemeente. De kringloop wordt als het ware gesloten. Interessant ? Lees dan over de Bokashi keukenemmer.

Wie zijn wij?

Judith van Andel is dierenarts en Philippe van der Grinten is landbouwkundig ingenieur, hij studeerde veeteelt in Wageningen. Na onze studie hebben we tien jaar gewerkt voor verschillende internationale organisaties in Costa Rica, Guatemala, Nepal en Bolivia op het gebied van veevoeding, veegezondheid en kleinveehouderij.

Contact

Ongeldige invoer
Ongeldige invoer
Ongeldige invoer
Ongeldige invoer
Om u de best mogelijke website toegang te bieden, maakt deze site gebruik van cookies. Delete cookies

Webdesign © Totoweb